राज्यसेवा पूर्व परीक्षा २०१९ - Paper 1

भारतीय स्वातंत्र्य कायदा - 1947 मुळे संविधान सभेच्या स्थानामध्ये झालेल्या बदलाबाबतची खालील विधाने विचारात घ्या: 
अ. संविधान सभा पूर्ण सार्वभौम संस्था बनली.

ब. संविधान सभा ही स्वतंत्र भारताची पहिली संसद बनली.

क. जेंव्हा संविधान सभा विधिमंडळ संस्था म्हणून भरत असे, तेव्हा तिच्या अध्यक्षस्थानी डॉ. राजेन्द्र प्रसाद असत.

ड. संविधान सभेची सदस्य संख्या 389 च्या तुलनेने 299 पर्यंत कमी झाली.

पर्यायी उत्तरे : 

1978 च्या 44 व्या घटनादुरुस्ती अधिनियमाद्वारे राष्ट्रीय आणीबाणीच्या संदर्भात खालीलपैकी कोणती तरतूद केलेली नाही ? 

खालील विधाने विचारात घ्या :

अ. मूळच्या राज्य घटनेत उपराष्ट्रपतीची निवड संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त बैठकीत व्हावी अशी
तरतूद होती.

ब. 1961 च्या 11 व्या घटनादुरुस्तीने उपराष्ट्रपतीच्या निवडीची पद्धत बदलण्यात आली.

क. उपराष्ट्रपतीची निवड दोन्ही सभागृहांच्या केवळ निर्वाचित सदस्यांच्या निवडमंडळाकडून केली जाते.

ड. निवड मंडळ (Electoral College) अपूर्ण होते या कारणास्तव उपराष्ट्रपतीच्या निवडणूकीला आव्हान देता येत नाही.

पर्यायी उत्तरे : 

महाराष्ट्राच्या राज्यपालाबाबत खालीलपैकी कोणते विधान सत्य आहे ? 

खालीलपैकी कोणती बाब जुळत नाही ? 

राज्य विधिमंडळाने संमत केलेले विधेयक राज्यपाल राष्ट्रपतींच्या विचारार्थ राखून ठेवू शकतात. राष्ट्रपती

अ. विधेयकाला मान्यता देतात अथवा मान्यता राखून ठेवू शकतात.

ब. राज्य विधिमंडळाकडे पुर्नर्विचारार्थ ते विधेयक परत पाठवू शकतात.

क. राष्ट्रपतीकडून परत आलेल्या विधेयकावर राज्य विधिमंडळाने तीन महिन्यात पुनर्विचार केलाच पाहिजे आणि जर पुन्हा ते विधेयक मंजूर केले तर राष्ट्रपतीवर त्यास संमती देणे बंधन कारक असते.

ड, पुनविचारार्थ परत आलेले विधेयक जर राज्य विधिमंडळाने पुन्हा मंजूर केले तर राष्ट्रपतीने त्यास सहा महिन्यांच्या कालावधीत संमती दिली पाहिजे.

वरीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहेत ?

पर्यायी उत्तरे : 

भारतात न्यायालयीन पुनर्विलोकन ________ सुचवते. 

खालील विधानांपैकी कोणते विधान/ने भारतीय राज्यघटनेत तरतूद म्हणून समाविष्ट केलेली आहेत ?

अ. राज्याचा राज्यपाल म्हणून नियुक्त होणारी व्यक्ति ही भारतीय संघातील इतर दुस-या राज्याची रहिवासी असली पाहिजे.

ब. देशाच्या धर्मनिरपेक्ष वैशिष्ट्याची खात्री देण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयातील किमान एक न्यायाधीश हा मुस्लीम असला पाहिजे.

क. संसदेच्या लोकलेखा समितीचा अध्यक्ष हा विरोधी पक्षाचा असला पाहिजे.

पर्यायी उत्तरे : 

खालील विधाने विचारात घ्या :

अ. नुकताच ओडिशा विधानसभेने विधान परिषद निर्माण करण्याबाबत ठराव मंजूर केला आहे.

ब. सध्या पांच राज्यांना विधान परिषद् आहे.

क. केरळ आणि गुजरात मध्ये विधान परिषद निर्माण करण्यासंबंधीचे प्रस्ताव संसदेमध्ये प्रलंबित आहेत.

ड. विधान परिषदेचे 1/12 सदस्य हे नोंदणीकृत पदवीधरांकडून निवडले जातात.

वरीलपैकी कोणते विधाने बरोबर आहेत ?

पर्यायी उत्तरे : 

खालीलपैकी कोणते/ती विधान/ने चुकीचे आहे/त ?
अ. लोकसभेत अविश्वास ठराव कोणत्या कारणांवर आधारित आहे, हे स्पष्ट करावे लागते.

ब. लोकसभेत अविश्वास ठराव दाखल करुन घेण्यासंबंधीची पद्धती ही लोकसभेच्या नियम 198 मध्ये सांगितली आहे.

क. अविश्वास ठराव एकदा दाखल झाल्यावर तो दाखल करण्यास मंजुरी मिळाल्यापासून दहा दिवसांच्या आत चर्चेस घेतला गेला पाहिजे.

ड. इटली मध्ये सरकारला संसदेच्या दोन्हीही सभागृहांच्या पाठिंब्या ची गरज असते.

पर्यायी उत्तरे :

भारतीय निर्वाचन आयोगाबाबत खालीलपैकी कोणते विधान चूकीचे आहे ? 

खालील तरतूदी विचारात घ्या :

अ. भारतीय राज्यघटना अनुच्छेद 21 नुसार कोणत्याही व्यक्तिचे जीवित किंवा व्यक्तिगत स्वातंत्र्य
कायद्याच्या योग्य प्रक्रियेशिवाय हिरावून घेतले जाणार नाही.

ब. भारतीय राज्यघटना अनुच्छेद 20 (2) नुसार कोणत्याही व्यक्तिवर एकाच गुन्ह्यासाठी एकापेक्षा अधिकवेळा खटला चालविली जाणार नाही आणि एकापेक्षा अधिकवेळा शिक्षा दिली जाणार नाही.

क. भारतीय राज्यघटना अनुच्छेद 14 नुसार भारतीय प्रदेशात राज्य कोणत्याही व्यक्तिस कायद्यापुढे समानता
अथवा कायद्याचे समान संरक्षण नाकारणार नाही.

वरीलपैकी कोणती तरतूद बरोबर नाही ?

पर्यायी उत्तरे : 

खालील विधाने विचारात घ्या :

अ. भारतीय राज्यघटनेचे अनुच्छेद 2 हे भारतीय संघराज्याचा भाग नसलेल्या भू प्रदेशाचा समावेश अथवा
त्याची नवीन राज्यांमध्ये स्थापना यासंबंधी आहे.

ब. भारतीय राज्यघटनेचे अनुच्छेद 3 हे अस्तित्वात असलेल्या केन्द्रशासित प्रदेशासह घटक राज्यांच्या स्थापने
संबंधी अथवा त्यातील बदलासंबंधी तरतूदी प्रदान करते.

क. भारतीय राज्यघटनेतील अनुच्छेद 3 खाली असलेले विधेयक हे केवळ लोकसभेतच मांडले जावू शकते. वरीलपैकी कोणते विधान/ने योग्य आहेत ?

पर्यायी उत्तरे : 

लोक न्यायालया बाबत खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही ?

राज्य पुनर्रचना आयोग आणि कायदा या बाबतीत खालील विधाने विचारात घ्या :

अ. आयोगाची नियुक्ती डिसेंबर 1953 मध्ये केली होती.

ब. आयोगाच्या प्रमुखपदी फझल अली हे होते आणि आयोगाचे अन्य दोन सदस्य एच्.व्ही.कामथ आणि
गोविंद वल्लभ पंत हे होते.

क. आयोगाने आपला अहवाल 30 सप्टेंबर, 1954 रोजी सादर केला.

ड. राज्य पुनर्रचना अधिनियम 31 ऑगस्ट 1956 रोजी मंजूर झाला.

ई. राज्य पुनर्रचना अधिनियम 1 जानेवारी, 1957 रोजी अमलात आला.

वरीलपैकी कोणती विधाने योग्य आहेत ?

पर्यायी उत्तरे : 

एकतेच्या पुतळया बाबत (Statue of Unity) खालीलपैकी कोणते विधान चुकीचे आहे ?

खालील विधाने विचारात घ्या :

अ. मानवी सांगाड्यात पाच प्रकारची हाडे असतात.

ब. वजनाला आधार देणे आणि हालचाली सुलभ करणे ही लांब हाडांची (Long bones) कार्ये आहेत.

क, स्नायुबंधांना दबावापासून वाचविणे हे सपाट हाडांचे (Flat bones) कार्य आहे.

पर्यायी उत्तरे : 

परमाणू पुरवठादार गटा (NSG) बाबत खालीलपैकी कोणते विधान बरोबर नाही ?

‘ब्रिक्स’ शिखर परिषदांबाबत जोड्या लावा : 

भ्रष्टाचार प्रतिबंधक (दुरुस्ती) विधेयक 2018 बाबतीत खालीलपैकी कोणते विधान चूकीचे आहे ?